Muzej savremene umetnosti u Beogradu predstavlja dve nove izložbe povodom jubileja 60 godina

Klara Siprel i Pol Strand: Slike drugog sveta: 06. novembar 2025 — 2. mart 2026

Izložba Klara Siprel i Pol Strand: Slike drugog sveta po prvi put će integralno predstaviti fotografska portfolija Klare Siprel i Pola Stranda, koji su u Zbirku fotografije, filma i videa Muzeja savremene umetnosti dospeli kao vrsta institucionalnog poklona i diplomatske razmene osamdesetih godina prošlog veka. Mapa od sto fotografija Klare Siprel poklonjena je Muzeju 1982. godine posredstvom Jugoslovenskog kulturnog centra u NJujorku, dok su dva Strandova portfolija sa ukupno dvadeset ručno izrađenih fotografija poklonjena 1983. godine od strane Fondacije Pola Stranda iz NJujorka, posredstvom Američkog kulturnog centra u Beogradu.

Prakse Klare Siprel i Pola Stranda, nastale u prvim decenijama 20. veka u NJujorku, smatraju se ključnim za razumevanje rane američke fotografije. NJihove poetike i pristupi razvijali su se simultano – piktorijalna, poetska i atmosferična fotografija Klare Siprel i modernistička, stroga kompozicija Pola Stranda – što omogućava jedinstven uvid u dinamiku formiranja fotografije tog perioda. Različite, ali komplementarne metode otvaraju i priču o istorijatu samog medija,
vraćajući nas u vreme kada se fotografija borila za svoj status i autonomno mesto unutar umetnosti.

Klara Siprel (1885–1975) jedna je od najznačajnijih predstavnica američkog piktorijalnog stila i do kraja svog sedamdesetogodišnjeg opusa ostala je verna ovom principu. Na izložbi će biti predstavljeno 70 fotografija iz mape „Putopis po Jugoslaviji“ (1924–1926), koje obuhvataju fotografije Dubrovnika, Splita, Raba, Kotora, Perasta, Beograda, Zagreba i Sarajeva. Siprel je koristila tehniku mekog fokusiranja i specijalne objektive, kako bi postigla fotografiju suptilne tonalnosti.

Muzej savremene umetnosti jedan je od retkih muzeja u svetu koji čuva portfolija Pola Stranda (1890–1976) jednog od najuticajnijih fotografa 20. veka. Treći i četvrti portfolio podrazumeva prizore iz Amerike, Francuske, Italije, Škotske i Egipta; izradu je sam Pol Strand nadgledao. Stroga kompozicija i dokumentarni pristup svedoče o zrelom stvaralaštvu jednog od najznačajnijih fotografa 20. veka.

Objedinjujući naziv izložbe, “Slike drugog sveta”, podstiče višestruke asocijacije – s jedne strane priziva odnos prema prošlosti i refleksiju epohe u kojoj su fotografije nastale, a s druge ističe zanimljivost foto-putopisa kao dnevnika o drugim sredinama i kulturama. Upravo to nam na osoben način otkrivaju obe fotografske mape.

Autorka izložbe je Una Popović, kustoskinja Zbirke fotografije, filma i videa MSUB.

Muzikalnost i skulpturalnost – Olga Jevrić: 6. novembar 2025 — 2. mart 2026

Izložba Muzikalnost i skulpturalnost – Olga Jevrić autora dr Rajke Bošković, realizuje se u okviru ciklusa UMETNOST I LIČNOST – skulptorke iz kolekcije MSU (6). Olga Jevrić, nesumnjivo jedan od najznačajnijih umetnika 20. veka, odabrana je da se njenom izložbom, kao centralnom u pomenutom ciklusu, doprinese obeležavanju značajnog jubileja Muzeja, imajući u vidu da je bila među prvim umetnicima koji su izlagali u Salonu MSU-a upravo 1965. godine.

Umetnost Olge Jevrić, noseći u sebi duboku istinu koja se nalazi iza pojavnih oblika i stvari, govori o vanvremenskom, neprolaznom, (od)uvek prisutnom u ljudskom postojanju i bitisanju. Suštinska odlika njenog celokupnog skulptorskog opusa, bez obzira na sve brojne i raznovrsne varijacije, jeste u osnovi jedna dominantna ideja – večita borba suprotnosti, i u fizičkom, i u duhovnom svetu.

Povodom umetnosti Olge Jevrić, pored mnogih tumačenja veoma značajnih kritičara i istoričara umetnosti, može se govoriti i o jednoj dimenziji koja do sada nije dovoljno istaknuta – muzikalnosti skulptorskih oblika. Svojevrsna vizuelna muzikalnost u njenom delu upućuje na epski ton, epsku zvučnost, epsku uzvišenost poniranja u dubine vremena, sećanja i doživljaja. To je skulptura epskog mišljenja i pevanja – širokog, oporog, iz dalekih sfera, bez površne tugaljivosti osećanja, nestalnih trenutnih raspoloženja, neobazrive raspričanosti; sve je svedeno na bit, na vekovno, na opšteljudsko, na bezvremeno, na trajno, na „tri puta u vatri pretopljeno”. To nisu ugodni tonovi milozvučne lirske melodije, nego snažni i teški dramatični tonovi, izvorni – neuglađeni i neuglačani; robusni – sa grubim tragovima i ožiljcima iskonskog, ogoljeni u svojoj istinitosti postojanja i u sveprisutnoj dimenziji neumitne borbe suprotnih sila: oblika i praznine, linija i masa, svetlosti i mraka, trpljenja i prkosa, rađanja i umiranja, stradanja i opstajanja. Oblici – teški i napeti; materija – neuglađena i sirova; površina – tmasta i neuglačana. Govor oblika i samog materijala – o opstajanju, tegobnosti opstanka, o večitoj borbi suprotnih sila u nama i oko nas. Muzikalnost i skulpturalnost prisutne su u njenom skulptorskom delu kao stanje teške i dramatične atmosfere – uzvišene u svojoj oporosti i opore u svojoj uzvišenosti.

Na izložbi će umetnost Olge Jevrić biti predstavljena skulpturama iz njenog celokupnog opusa iz kolekcije MSU-a, kao i iz kolekcija SANU i Kuće legata u Beogradu.