Izložba „Kada se svet ubrzao – Prva industrijska revolucija“ od 25. septembra u Muzeju nauke i tehnike u Beogradu

Izložba „Kada se svet ubrzao – Prva industrijska revolucija“ održava se od 25. septembra do 9. novembra 2025. godine u Muzeju nauke i tehnike u Beogradu.

Na izložbi će javnosti biti predstavljena tehnološka dostignuća prve industrijske revolucije kroz predmete i makete iz Muzeja nauke i tehnike, Narodnog muzeja Leskovac, Železničkog muzeja, Etnografskog muzeja i Zbirke minerala i stena Rudarsko – geološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Izložba „Kada se svet ubrzao – Prva industrijska revolucija“ realizovana je uz podršku Ministarstva kulture Republike Srbije i Zavoda za izradu novčanica i kovanog novca – Topčider.

Tehnološka dostignuća Prve industrijske revolucije stigle su na teritoriju današnje Srbije tek po njenom završetku. Jedan od razloga za to je svakako taj što je u vreme početaka revolucije teritorija Srbije južno od Save i Dunava bila pod Osmanskim carstvom, koje nije prepoznalo značaj ovih dostignuća i nije podsticalo tehnički napredak. Sa druge strane, ni krajevi koji su bili pod Habzburškom monarhijom nisu beležili ranu primenu tehničkih dostignuća.

Ilustrativan primer predstavlja činjenica da je prva parna mašina ušla u upotrebu u Kneževini Srbiji, za potrebe male topolivnice na Vračaru u Beogradu izgrađene 1848. godine, osam decenija nakon što je DŽejmsu Vatu odobren patent. Prva pruga na teritoriji današnje Srbije puštena je 1856. godine u Banatu (od Jasenova do Bele Crkve). U Kneževini Srbiji jedan od prvih organizovanih tekstilnih pogona predstavlja „Praviteljstvena čohara“ u Topčideru, osnovana 1852. godine.

Sa novim izumima i inovacijama došlo je do tehnološkog napretka, razvoja trgovine i saobraćaja, razvoja novih zanimalja i ekonomskog rasta. Shvatanje značaja tehničkih inovacija i njihovo postepeno usvajanje otvorili su puteve koji će biti nastavljeni tokom Druge i narednih industrijskih revolucija.