Na oko 16 km udaljenosti od Novog Pazara, nalazi se manastir Sopoćani. Smešten je na mirnom mestu, gde tišinu prekida samo zvuk crkvenih zvona. Uz tok reke Raške, po kojoj je cela srpska srednjovekovna država dobila naziv. Sam manastir je podigao kralj Uroš I tokom XIII veka, a kao i ostali manastiri ovog perioda i ovaj je rađen u raškom stilu. Objekat je sa Starim Rasom i manastirom Đurđevi Stupovi upisan na UNESKO listu svetske kulturne baštine, pod zajedničkim nazivom Stari Ras sa Sopoćanima.
Manastir je krajem XVII veka bio razoren od strane Turaka i preko dva i po veka je bio napušten. Velike površine fresaka sa svodova i kubeta su uništene, a freske koje su očuvane, očuvane su isključivo zahvaljujući kvalitetnoj izradi. Na pojedinim kompozicijama ćete videti i tragove lepka, kojim su bili pričvršćeni zlatni listići koji su vremenom otpali. U prvoj polovini XX veka, crkva je obnovljena, ali tokom Drugog svetskog rata nije bila pošteđena. Nakon završenog rata, počinju konzervatorski radovi koji traju i danas.
Centralno mesto manastirskog kompleksa zauzima crkva posvećena Svetoj Trojici, čija je arhitektura veoma složena. Skromno je zidana šupljikavom sigom, ima izgled trobrodne romaničke bazilike. Fasada je podeljena na dva dela. Sa istočne strane se nalazi oltarski prostor, dok je sa zapadne strane u vreme Stefana Dušana u XIV veku dozidan otvoreni egzonarteks. Između naosa i egzonarteksa se nalazi priprata, a sa severne i južne strane, nalaze se kapele i pevnice. Kapele su posvećene Svetom Stefanu, Svetom Simeonu, Svetom Đorđu i Svetom Nikoli.
Srpska arhitektura u doba ranih Nemanjića je bila pod snažnim uticajem arhitekture romanike, koja je negovana na obalama Jadranskog primorja (prilagođena, naravno, potrebama SPC).
Kao i arhitektura, i freskoslikarstvo je bilo pod uticajem zapada. Iako je manastir imao teških dana, pa u pojedinim fazama bio i napušten, freske su jako dobro očuvane. Najočuvanija je freska Mladog apostola Filipa koja se nalazi u severnoj pevnici.
Grandiozna kompozicija, koja privlači pažnju svih vernika, je kompozicija Uspenje Presvete Bogorodice, koja se nalazi na zapadnom zidu glavnog dela hrama. Površina kompozicije je oko 30 m2. Osim ove dve kompozicije, veoma je značajna kompozicija Smrt Ane Dandolo, zatim ktitorska kompozicija i kompozicije velikih praznika (Cveti, Raspeće Isusa Hrista, Vaskrsenje Lazarovo, Sretenje…).
Uroš I je Sopoćane namenio sebi za mauzolej
Pre nego što je Uroš I ovde sahranjen, tu je najpre položeno telo njegove majke Ane Dandolo – ćerka moćnog mletačkog dužda Enrika Dandola. Grobno mesto kralja Uroša I se nalazi u glavnom delu manastirske crkve, a nasuprot njegovog groba, smešten je grob srpskog arhiepiskopa Joanikija I. Tako su peti vladar dinastije Nemanjića i peti arhiepiskop srpske crkve sahranjeni u istom manastiru.
Manastir je udaljen oko 16 km od Novog Pazara i skoro 300 km od Beograda. Sa pauzama, više od 4 sata će vam biti potrebno da dođete do manastira. Put vas, od Beograda, vodi preko autoputa Miloš veliki ka Čačku i Kraljevu. Zatim putujete kroz živopisnu Dolinu jorgovana prema Raškoj i Novom Pazaru.
Kada dođete, nemojte propustiti da posetite Novi Pazar sa objektima islamske arhitekture; Crkvu svetih apostola Petra i Pavla u Novom Pazaru (najstariji pravoslavni hram na teritoriji Srbije); kao i manastir Đurđevi stupovi. Ako imate želje i snage, možete se popeti i do Starog Rasa ili jednostavno uživati u pogledu iz turističkog naselja koje se nalazi u podnožju.
Kada završite obilazak manastira i kupite suvenire, možete uživati na terasi u kafi po izboru koju ćete sami pripremiti. Na terasi se nalazi aparat za pripremu kafe, a platićete onoliko koliko ste u mogućnosti.
Izvor podataka: Zadužbine Nemanjića
Ja sam Nikola. Zaljubljenik u putovanja, dobre knjige i ukusnu hranu. Po struci sam master turizmolog. Kao autor ovog bloga i licencirani turistički vodič, želim da razvijem svest ljudi o značaju turističkih kretanja, prvenstveno po Srbiji. Kako bi putovali po Evropi i svetu, potrebno je da prvo upoznamo kvalitete naše zemlje. Pored bloga, moj rad možete pratiti i na društvenim mrežama.